Door Erik van Dijk
De ANWB is met zijn 3,5 miljoen leden de grootste
vereniging van Nederland. Vanwege het grote aantal leden en de bereikbaarheid van de
vergaderingen worden de reguliere ledenvergaderingen jaarlijks per provincie gehouden. Ook
provinciegewijze wordt de bondsraad (ANWB’s “parlement”, 100 leden)
gekozen. Er zijn in de regel maar weinig (vaak niet meer dan 3 tot 4) "gewone
leden" die de provinciale ledenvergaderingen bezoeken.
Buiten de leden is er steeds minstens één directielid aanwezig, verder
ANWB-medewerkers die iets vertellen over de ANWB-activiteiten in de provincie, de
provinciale bondsraadleden en soms veel "consuls", ANWB-vrijwilligers die letten
op de kwaliteit van wandel- en vaarroutes e.d..
Hoewel de directie de agenda van de vergaderingen vaststelt, is het mogelijk dat leden onderwerpen toevoegen (25 handtekeningen van mede ANWB-leden uit de provincie vereist). Als leden een voorstel in stemming laten brengen en het wordt aangenomen, betekent dat dat het onderwerp doorschuift naar de bondsraadvergadering (zie hieronder). Die heeft dan de plicht om het onderwerp formeel te bespreken. In de praktijk negeert de bondsraad zo'n meerderheidsstandpunt van een provinciale ledenvergadering echter volkomen.
De samenstelling van de bondsraad wordt representatief genoemd, omdat er vertegenwoordigers van alle politieke stromingen aanwezig worden geacht en er binnen de provincies gelet wordt op de regionale spreiding van de leden. De laatste jaren is het aantal breed georiënteerde bestuurders sterk toegenomen, ten koste van vakinhoudelijk deskundigen. Provincies met relatief veel ANWB-leden zijn met meer leden in de bondsraad vertegenwoordigd dan kleine provincies.
De belangrijkste taak van de bondsraad is het vaststellen van de ANWB-standpunten. Op de bondsraadvergaderingen zelf is daar overigens weinig van te merken: er vindt weinig discussie plaats en praktisch alle -per provincie voorbesproken- voorstellen van de directie worden unaniem aangenomen.
Twee maal per jaar (januari en juni) zijn er in Den Haag bondsraadvergaderingen. Dit zijn formele vergaderingen onder leiding van de voorzitter van de vereniging en met als vast agendapunt een praatje over de gang van zaken door de hoofddirecteur (sinds januari 1999 dhr. mr. G. van Woerkom).
De Raad van Advies komt verscheidene malen per jaar bijeen. Het bestaat uit de voorzitter van de vereniging en de 12 provinciale voorzitters van de bondsraad. Alle onderwerpen, ook wat betreft de belangen die de ANWB uitdraagt, worden in deze besloten vergadering besproken. De overige (circa 90) bondsraadleden lijken vaak slecht geïnformeerd over de besluiten van deze raad.
De Raad van Toezicht bestaat uit zeven personen en behoort tot de belangrijkste raden van de vereniging. De voorzitter van de vereniging is tevens de voorzitter van de Raad van Toezicht.
Deze stichting bestaat uit dezelfde personen als de Raad van Toezicht (van de vereniging) en de Raad van Commissarissen (van de BV). De STAK is formeel eigenaar van de BV. Als de belangen van de ANWB-vereniging en ANWB-BV strijdig mochten worden, dan kan de STAK extra leden uit het BV-bestuur benoemen (en dus prioriteit aan de commerciële belangen geven). De belangen van de vereniging zouden dan het onderspit kunnen delven.
Enkele jaren geleden is de vereniging gesplitst in een
vereniging en een BV. De BV voert alle activiteiten van de ANWB uit. De directie vormt het
dagelijks bestuur van de vereniging en is tevens de directie van de BV. Als reden voor de
verandering werd genoemd dat hiermee "de ANWB slagvaardiger op zal kunnen
treden". De directie van de BV en van de vereniging zijn dezelfde personen, en de
leden van de Raad van Commissarissen (van de BV) zijn dezelfden als de leden van de Raad
van Toezicht. Bij conflicten tussen BV en vereniging zal dat vreemd kunnen uitpakken.
Conclusie
In de praktijk werkt de ANWB-structuur niet goed. Het
gemiddelde bondraadslid is nauwelijks op de hoogte van de aanloop naar belangrijke
beslissingen van de vereniging. Er is grote angst om de nek uit te steken t.a.v. de
directie en de beide raden. Directie en ANWB-BV regeren in feite de “bond”.
De kritische mobilist 2005
Commentaar en kopij aan ons opsturen